1984 දෙසැම්බර් 2 හා 3 දිනවල ඉන්දියාවේ සිදු වූ ‘භෝපාල් ගෑස් කාන්දුව’ ලෝකයේ මාරාන්තික කාර්මික ව්‍යසනය ලෙස සැලකේ. එම ඛේදවාචකයට පසුගියදා වසර 40ක් සම්පූර්ණ විණි. භෝපාල් ඛේදවාචකයෙන් දිවි ගලවා ගත් කාන්තාවන් දෙදෙනකු වන රෂීඩා බී සහ චම්පා දේවි ශුක්ලා ඉන්දියාවේ දීර්ඝතම පාරිසරික යුක්ති ව්‍යාපාරයට නායකත්වය දුන්හ. ඉන්දියාවේ FRONTLINE සඟරාව ඔවුන් දෙදෙනා සමග සිදු කළ සම්මුඛ සාකච්ඡාවක් ඇසුරෙන් සකස් කළ ලිපියක් පසුගියදා පළ කරන ලදී. මේ, ඒ ඇසුරෙන් සැකසුණු ලිපියකි. (මෙම සම්පූර්ණ ලිපිය සංස්ක‍රණය කොට සැකසුණු ලිපිය 2024 දෙසැම්බර් 25 ‘විදුසර’ පුවත්පතේ පළ වී ඇත.)
ඒ, 1984 වසරේ දෙසැම්බර් 2 හා 3 දිනයන්ය. භෝපාල්හි ‘යුනියන් කාබයිඩ්’ පළිබෝධනාශක කම්හලෙන් උග්‍ර විෂ සහිත methyl isocyanate වායුව ටොන් 40ක් පමණ කාන්දු වී ගියේ, පැය කිහිපයක් ඇතුළත නගර වැසියන්ගේ හුස්ම හිර කර, ඇස් අන්ධ කරමින් සහ එහි වඩාත්ම අවදානමට ලක්විය හැකි වැසියන් දරුණු ලෙස පීඩාවට ලක් කරමිනි. මෙම ව්‍යසනය, පැහැදිලි නිරාපදතා අඩුපාඩු, වියදම් අඩුකිරීම් සහ තාක්ෂණික අසාර්ථකත්වයන් හේතුවෙන්, එතැන් සිට ජීවිත 25,000කට අධික සංඛ්‍යාවක් බිලිගෙන ඇති අතර, ජීවිත කාලය පුරාම තුවාල, නිදන්ගත රෝග සහ කම්පනවලින් මිලියන භාගයකට අධික ජනතාවක් පීඩාවට පත් කර තිබේ.